കുമാരനാശാന്റെ കവിത : നളിനി

നളിനി

"-1-

നല്ല ഹൈമവതഭൂവില്‍, -ഏറെയായ്

കൊല്ലം – അങ്ങൊരു വിഭാതവേളയില്‍,

ഉല്ലസിച്ചു യുവയോഗി യേകനുല്‍

ഫുല്ല ബാലരവിപോലെ കാന്തിമാന്‍.

-2-

ഓതി, നീണ്ട ജടയും നഖങ്ങളും

ഭൂതിയും ചിരതപസ്വിയെന്നതും,

ദ്യോതമാനമുടല്‍ നഗ്നമൊട്ടു ശീ-

താതപാദികളവന്‍ ജയിച്ചതും.

-3-

പാരിലില്ല ഭയമെന്നു മേറെയു-

ണ്ടാരിലും കരുണയെന്നു മേതിനും

പോരുമെന്നുമരുളീ പ്രസന്നമായ്

ധീരമായ മുഖകാന്തിയാലവന്‍

-4-

തല്പരത്വമവനാര്‍ന്നിരുന്നു തെ-

ല്ലപ്പോള്‍-വെന്നരീയെയൂഴി കാക്കുവാന്‍,

കോപ്പിടും നൃപതിപോലെയും കളി-

ക്കോപ്പെടുത്ത ചെറുപൈതല്പോലെയും,

-5-

ഇത്ര ധന്യത തികഞ്ഞു കാണ്‍‌മതി-

ല്ലത്ര നൂനമൊരു സാര്‍വഭൌമനില്‍

ചിത്തമാം വലിയ വൈരി കീഴമര്‍

ന്നത്തല്‍തീര്‍ന്ന യമിതന്നെ ഭാഗ്യവാന്‍

-6-

ധ്യാനശീലനവനങ്ങധീത്യകാ-

സ്ഥാനമാര്‍ന്നു തടശോഭ നോക്കിനാന്‍

വാനില്‍നിന്നു നിജ നീഡമാര്‍ന്നെഴും

കാനനം ഖഗയുവാവുപോലെവേ.

-7-

ഭൂരി ജന്തുഗമനങ്ങള്‍, പൂത്തെഴും

ഭൂരുഹങ്ങള്‍ നിറയുന്ന കാടുകള്‍,

ദൂര്‍ദര്‍ശന കൃശങ്ങള്‍, കണ്ടുതേ

ചാരുചിത്രപടഭംഗിപോലവന്‍.

-8-

പണ്ടു തന്റെ പുരപുഷ്പവാടിയുള്‍-

ക്കൊണ്ട വാപികളെ വെന്ന പൊയ്കയില്‍

കണ്ടവന്‍ കുതുകമാര്‍ന്നു തെന്നലില്‍

തണ്ടുലഞ്ഞു വിടരുന്ന താരുകള്‍

-9-

സാവധാന മെതിരേറ്റു ചെല്ലുവാ-

നാ വികസ്വരസരസ്സയച്ചപോല്‍

പാവനന്‍ സുരഭിവായു വന്നു ക-

ണ്ടാവഴിക്കു പദമൂന്നിനാനവന്‍.

-10-

ആഗതര്‍ക്കു വിഹഗസ്വരങ്ങളാല്‍

സ്വാഗതം പറയുമാ സരോജിനി

യോഗിയേ വശഗനാക്കി-രമ്യഭൂ-

ഭാഗഭംഗികള്‍ ഹരിക്കുമാരെയും.

-11-

എന്നുമല്ല ശുഭരമ്യഭൂവിവര്‍-

ക്കെന്നുമുള്ളൊരനവദ്യഭോഗമാം

വന്യശോഭകളിലത്രയല്ല യീ-

ധന്യനാര്‍ന്നൊരു നിസര്‍ഗ്ഗജം രസം

-12-

ആകയാല്‍ സ്വയമകുണ്ഠമാനസന്‍

പോകയാമതു വഴിക്കു തന്നിവന്‍,

ഏകകാര്യമഥവാ മഹൂത്ഥമാം

ഏകഹേതു ബഹു കാര്യകാരിയാം.

-13-

കുന്നുതന്നടിയിലെത്തവേ സ്വയം

നിന്നുപോയ് ഝടിതി ചിന്തപൂണ്ടപോല്‍,

എന്നുമല്ല ചെറുതാര്‍ത്തിയാര്‍ന്നവാ-

റൊന്നുവീര്‍ത്തു നെടുതായുടന്‍ യതി.

-14-

എന്തുവാന്‍ യമിയിവണ്ണ മന്തരാ

ചിന്തയാര്‍ന്നതഥവാ നിനയ്ക്കുകില്‍,

ജന്തുവിന്നു തുടരുന്നു വാസനാ-

ബന്ധമിങ്ങുടലു വീഴുവോളവും.

-15-

അപ്പൊമാന്റെയകമോളമാര്‍ന്ന വീര്‍-

പ്പപ്പൊഴാഞ്ഞനതിദൂരഭൂമിയില്‍

അദ്ഭുതം തരുവിലീനാമേനിയായ്

നില്പൊരാള്‍ക്കു തിരതല്ലി ഹൃത്തടം.

-16-

സ്വന്തനിഷ്ഠയതിനായ് കുളിച്ചു നീര്‍-

ചിന്തുമീറനൊടു പൊയ്കതന്‍‌തടേ

ബന്ധുരാംഗരുചി തൂവി നിന്നുഷ-

സ്സന്ധ്യപോലെയൊരു പാവനാംഗിയാള്‍.

-17-

കണ്ടതില്ലവര്‍ പരസ്പരം, മരം-

കൊണ്ടു നേര്‍വഴി മറഞ്ഞിരിക്കയാല്‍,

രണ്ടുപേരുമകതാരിലാര്‍ന്നിതുല്‍-

ക്കണ്ഠ-കാണക ഹഹ! ബന്ധവൈഭവം!

-18-

ആ തപോമൃദിതയാള്‍ക്കു തല്‍ക്ഷണം

ശീതബാധ വിരമിച്ചുവെങ്കിലും,

ശ്വേതമായ് ഝടിതി, കുങ്കുമാഭമാ-

മാതപം തടവിലും, മുഖാംബുജം.

-19-

ആശപോകിലുമതിപ്രിയത്തിനാല്‍

പേശലാംഗിയഴലേകുമോര്‍മ്മയില്‍

ആശ വായുവില്‍ ജരല്‍‌പ്രസൂനയാ-

മാ ശിരീഷലതപോല്‍ ഞടുങ്ങിനാള്‍.

-20-

സീമയറ്റഴലിലൊട്ടു സൂചിത-

ക്ഷേമമൊന്നഥ ചലിച്ചു, മീനിനാല്‍

ഓമനച്ചെറുമൃണാളമെന്നപോല്‍

വാമനേത്രയുടെ വാമമാം കരം.

-21-

ഹന്ത! കാനനതപസ്വിനീ ക്ഷണം

ചിന്ത ബാലയിവളാര്‍ന്നു വാടിനാള്‍,

എന്തിനോ?-കുലവധൂടികള്‍ക്കെഴു-

ന്നന്തരംഗഗതിയാരറിഞ്ഞുതാന്‍!

-22-

ഒന്നു നിര്‍ണ്ണയമുദീര്‍ണ്ണശോഭയാ-

ളിന്നു താപസകുമാരിയല്ലിവള്‍,

കുന്ദവല്ലി വനഭൂവില്‍ നില്‍ക്കിലും

കുന്ദമാണതിനു കാന്തി വേറെയാം.

-23-

എന്നുമല്ല സുലഭാംഗഭംഗിയാ-

ണിന്നുമിത്തരുണി പൌരിമാരിലും,

മിന്നുകില്ലി ശരദഭ്രശാതയായ്,

ഖിന്നയാകിലുമഹോ തടില്ലത്?

-24-

കൃച്ഛ്‌റമായിവള്‍ വെടിഞ്ഞു പോന്നൊരാ-

സ്വച്ഛസൌഹൃദരിവള്‍ക്കു തുല്യരാം,

അച്ഛനും ജനനിതാനുമാര്‍ത്തിയാ-

ലിച്ഛയാര്‍ന്നു മൃതിതാന്‍ വരിച്ചുപോല്‍.

-25-

ഹാ! ഹസിക്കരുതു ചെയ്തു കേവലം

സാഹസിക്യമിവളെന്നു-സാധ്വിയാള്‍.

ഗേഹവും സുഖവുമൊക്കെവിട്ടു താന്‍-

സ്നേഹമോതി, യതുചെയ്തതാണിവള്‍."

"-26-

സ്നിഗ്ദ്ധമാരിവളെയോര്‍ത്തിരുന്നു സ-

ന്ദിഗ്ദ്ധമശ്രുനിര പെയ്തുതാന്‍ ചിരം

മുഗ്ദ്ധതന്‍ മൃദുകരം കൊതിച്ചുമേ

ദഗ്ദ്ധരായ് പല യുവാക്കള്‍ വാണുതാന്‍.

-27-

ഈവിധം സകല ലോഭനീയമീ-

ജീവിതം വ്രതവിശീര്‍ണ്ണമാക്കിനാള്‍

ഭാവുകാംഗി, അഥവാ മനോജ്ഞമാം

പൂവുതാന്‍ ഭഗവദര്‍ച്ചനാര്‍ഹമാം.

-28-

ജീവിതാശകള്‍ നശിച്ചു, വാടിയുള്‍-

പൂവു, ജീവഗതിയോര്‍ത്തു ചെയ്കയാം

ദേവദേവപദസേവയേവമീ-

ഭൂവിലാവിലത പോവതിന്നിവള്‍.

-29-

ശാന്തയായ് സുചിരയോഗസംയത-

സ്വാന്തയായിവിടെ മേവിയേറെനാള്‍

കാന്ത, യിന്നടിതകര്‍ന്ന സേതുപോല്‍

ദാന്തിയറ്റു ദയനീയയായിതേ.

-30-

ഈ മഹാവ്രത കൊതിച്ച സിദ്ധിയെ-

ങ്ങാമയം പരമിതെങ്ങിതെന്തുവാന്‍

ഹാ! മനുഷ്യനഥവാ ഹിതാര്‍ത്ഥമായ്

വാമലീല തുടരുന്നതാം വിധി.

-31-

മാനസം ഭഗവദംഘ്രിപങ്കജ-

ധ്യാനധാരയിലുറച്ചിടായ്കയാല്‍

ദീനയായ് ഗതിതടഞ്ഞു, വേനലില്‍

ശ്യാമയാം തടിനിപോലെ തന്വിയാള്‍.

-32-

നൊന്ത ചിത്തമൊടു നിന്നു കണ്ണുനീര്‍

ചിന്തി ഹൈമനസരോജമൊത്തവള്‍

സന്തപിച്ചു-വധുവിന്നധീരമാ-

ണന്തരംഗമതിവിജ്ഞയാകിലും.

-33-

ഖിന്നഭാവമിതകറ്റി, മാനസം

പിന്നെയും പ്രതിനിവൃത്തമാക്കുവാന്‍

സന്നഹിച്ചഥ സരസ്സില്‍ നോക്കിയാ-

സ്സന്നധെര്യ തനിയേ പുലമ്പിനാള്‍.

-34-

“സ്വാമിയാം രവിയെ നോക്കിനില്‍ക്കുമെന്‍

താമരേ, തരളവായുവേറ്റു നീ

ആമയം തടവിടായ്ക, തല്‍ക്കര-

സ്തോമമുണ്ടു തിരിയുന്നദിക്കിലും.

-35-

സന്തതം മിഹിരാത്മശോഭയും

സ്വന്തമാമ്മധു കൊതിച്ച വണ്ടിനും

ചന്തമാര്‍ന്നരുളി നില്‍ക്കുമോമലേ,

ഹന്ത! ധന്യമിഹ നിന്റെ ജീവിതം”

-36-

കോട്ടമറ്റവിടെയെത്തി, യിന്ദ്രിയം

പാട്ടിലാക്കി യപഭീതിയാം യതി,

കാട്ടിലിങ്ങനെ മനുഷ്യഗേയമാം

പാട്ടുകേട്ടു പരമാര്‍ന്നു കൌതുകം.

-37-

വാ‍ക്കിലും പൊരുളിയും രസസ്രവം

വായ്ക്കുമാ മധുരശബ്ദമെത്തിടും

ലാക്കിലും ചെവികൊടുത്തു കാട്ടിലും

നോക്കിനിന്നു ലയലീനനായവന്‍.

-38-

“ഹാ! വിശിഷ്ടമൃദുഗാന, മിന്നി നീ

കൂവിടായ്ക കുയിലേയനക്ഷരം!”

ഏവമോതിയലയും മരങ്ങള്‍ തന്‍

പൂവെഴും തല തളര്‍ത്തശാഖയും

-39-

കാണി നിന്നവിടെയിത്ഥമാസ്ഥയാല്‍

കാണുവാനുഴറി, കണ്ഠരീതിയാല്‍

പ്രാണസൌഖ്യമരുളും സജീവയാം

വീണതന്നെ ലയവേദിയാം യതി-

-40-

‘വന്യഭൂമിയില്‍ വഹിച്ചു പുമണം

ധന്യനായഹഹ! വന്നണഞ്ഞു നീ

തെന്നലേ! തഴുവുകിന്നു ശങ്കവേ-

ണ്ടെന്നെ; ഞാന്‍ മലിനമേനിയല്ലെടോ’.

-41-

കഞ്ജലീനഖഗരാഗമെന്നപോല്‍

മഞ്ജുഗാനമതു വീണ്ടുമീവിധം

വ്യഞ്ജിതാശയമടുത്തുകേട്ടവന്‍

കഞ്ജിനീതടമണഞ്ഞു നോക്കിനാന്‍.

-42-

ചാഞ്ഞലഞ്ഞ ചെറുദേവദാരുവി-

ന്നാഞ്ഞ ശാഖകളടിക്കു, ചിന്തയാല്‍

കാഞ്ഞു, കാണ്‍‌മതു മനോരഥങ്ങളാല്‍

മാഞ്ഞു തന്‍‌നില മറന്നു നിന്നവള്‍.

-43-

‘ഹാ! കൃശാ തരുതലത്തിലിന്ദുവി-

ന്നേകരശ്മിയതുപോലെയാരിവള്‍?

മാഴ്കിടുന്നു, ദയതോന്നും- ‘എന്നലി-

ഞ്ഞേകയാമവളെ നോക്കിനാന്‍ യമി.

-44-

അപ്പൊഴാശു തനിയെ വിടര്‍ന്നവള്‍-

ക്കുല്പ്പലങ്ങളൊടിടഞ്ഞ കണ്ണുകള്‍

ഉള്‍പ്രമോദമഥ വേലിയേറ്റമാര്‍-

ന്നദ്ഭുതാംഗിയുടെ ചന്ദ്രനോ യതി!

-45-

ദൂരെ നിന്ന് യമിതന്നെയാശു ക-

ണ്ടാരതെന്നുമുടനേയറിഞ്ഞവള്‍

പാരമിഷ്ടജനരൂപമോരുവാന്‍

നാരിമാര്‍ക്കു നയനം സുസൂക്ഷ്മമാം.

-46-

ഞെട്ടിയൊന്നഥ കുഴങ്ങിനിന്നു പി-

ന്നൊട്ടു സംഭ്രമമിയന്നു പാഞ്ഞവള്‍

തിട്ടമായ് യതിയെ നോക്കി, യാഴിയേ

മുട്ടിനിന്നണമുറിഞ്ഞ വാരിപോല്‍.

-47-

‘അന്‍പിനിന്നു ഭഗവന്‍, ഭവല്പദം

കുമ്പിടുന്നഗതിയായ ദാസി ഞാന്‍’

വെമ്പിയേവമവളോതി, യോഗിതന്‍-

മുന്‍പില്‍ വീണു മൃദുഹേമയഷ്ടിപോല്‍.

-48-

ഒറ്റയായിടകുരുങ്ങി വാച്ച തന്‍

കുറ്റവാര്‍കുഴലു തലപദങ്ങളില്‍

ഉറ്റരാഗമൊടടിഞ്ഞു കാണ്‍കയാല്‍

മുറ്റുമോര്‍ത്തു കൃതകൃത്യയെന്നവള്‍.

-49-

ഉന്നിനിന്നു ചെറുതുള്‍ക്കുരുന്നിനാല്‍

ധന്യയെപ്പുനരനുഗ്രഹിച്ചുടന്‍,

പിന്നിലാഞ്ഞവളെ ഹസ്തസംജ്ഞയാ-

ലുന്നമിപ്പതിനുമോതിനാല്‍ യമി.

-50-

സ്പഷ്ടമാജ്ഞയതിനാലെ പൊങ്ങിയും

നഷ്ടചേഷ്ടത കലര്‍ന്നു തങ്ങിയും

കഷ്ടമായവിടെ നിന്നെണീറ്റുതേ

ദൃഷ്ടയത്ന ദയനീയയായവള്‍."

"-51-

മാറില്‍ നിന്നുടനിഴിഞ്ഞ വല്‍ക്കലം

പേറിയാശു പദരേണു തൊട്ടവള്‍

കൂറൊടും തലയില്‍ വെച്ചു, സാദരം

മാറിനിന്നു യമിതന്നെ നോക്കിനാള്‍.

-52-

‘എന്തുവാനഭിമതന്‍ കഥിക്കുമോ?

എന്തുവാന്‍ കരുതുമോ മഹാനിവന്‍?’

ചിന്തയേവമവളാര്‍ന്നു; തുഷ്ടിയാല്‍

ഹന്ത! ചെയ്തു യമി മൌനഭേദനം.

-53-

‘മംഗലം ഭഗിനി, നിന്റെ ഭക്തിയാല്‍

തുംഗമോശ്മിയലുന്നു ഞാന്‍ ശുഭേ

എങ്ങു ചൊല്ലിവറ്റേയാരൊടാരു നീ

യെങ്ങു നിന്നു മുനിപുത്രദര്‍ശനേ?’

-54-

എന്നുരച്ചു പുനരുത്തരോല്‍കനായ്

നിന്നുതേ സ്വയമസംഗനാകിലും,

സ്യന്ദമാനവദാരു വാരിമേല്‍

മന്ദമാച്ചുഴിയിലാഞ്ഞപോലവന്‍.

-55-

‘മുന്നിലെന്‍ നിയതിയാലണഞ്ഞുമി-

ന്നെന്നെ യെന്‍പ്രിയനറിഞ്ഞതില്ലിവന്‍!

സന്നവാസനനഹോ മറന്നുതാന്‍

മുന്നമുള്ളതഖിലം മഹാശയന്‍.‘

-56-

ഏവമോര്‍ത്തുമഥ വീര്‍ത്തുമാര്‍ന്നിടും

ഭാവചാപലമടക്കിയും ജവം

പാവനാംഗി പരിശങ്കമാനനായ്

സാവധാനമവനോടു ചൊല്ലിനാള്‍-

-57-

“കഷ്ടകാലമഖിലം കഴിഞ്ഞു ഹാ!

ഭിഷ്ടമീ വടിവിയന്നു വന്നപോല്‍

മൃഷ്ടനായിഹ ഭവാന്‍; ഭവാനു പ-

ണ്ടിഷ്ടയാം ‘നളിനി’ ഞാന്‍ മഹാമതേ!

-58-

പ്രാണനോടുമൊരുനാല്‍ ഭവല്‍‌പദം

കാണുവാന്‍ ചിരമഹോ! കൊതിച്ചു ഞാന്‍

കേണുവാണിവിടെ, യേകുമര്‍ഥിയാം

പ്രാണിതന്‍ പ്രിയമൊരിക്കലീശ്വരന്‍.

-59-

സന്ന്യസിച്ചളവുമാസ്ഥയാല്‍ ഭവാന്‍

തന്നെയോര്‍ത്തിഹ തപസ്സില്‍ വാണു ഞാന്‍

ധന്യയായ് സപദി കണ്‍‌കമൂലമ-

ങ്ങെന്നെ യോര്‍ക്കുകിലു മോര്‍ത്തീടായ്കിലും.”

-60-

ഏവമോതിയിടരാര്‍ന്നു കണ്ണുനീര്‍

തൂവിനാള്‍ മൊഴി കുഴങ്ങി നിന്നവള്‍.

ഭാവശാലികള്‍ പിരിഞ്ഞുകൂടിയാ-

ലീവിധം വികലമാം സുഖോദയം.

-61-

ധീരനായ യതി നോക്കി തമ്പിതന്‍

ഭൂമിബാഷ്പപരിപാടലം മുഖ,

പൂരിതാഭയൊടുഷസ്സില്‍ മഞ്ഞുതന്‍

ധാരയാര്‍ന്ന പനിനീര്‍സുമോപമം.

-62-

ആരതെന്നുടനറിഞ്ഞു കൌതുകം

പാരമാര്‍ന്നു കരുതിപ്പുരാഗതം,

ചാരുശൈശവകഥയ്ക്കുതന്നെ ചേര്‍-

ന്നോരുവാക്കരുളിനാന്‍ കനിഞ്ഞവന്‍.

-63-

“പാരവും പരിചയംകലര്‍ന്നെഴും

പേരുമീ മധുരമായ കണ്ഠവും

സാരമായ് സ്മൃതിയില്‍ നീയുമിപ്പൊള്‍ നിന്‍

ദൂരമാം ഭവനവും വരുന്നയേ!

-64-

കണ്ടുടല്‍ സ്വയമറിഞ്ഞിടാത്തതോര്‍-

ത്തിണ്ടല്‍‌വേണ്ട സഖി! കേണിടേണ്ട മകള്‍,

പണ്ടു നിന്നെയൊരിളം കുരുന്നതായ്

കണ്ടു ഞാന്‍, സപദി വല്ലിയായി നീ

-65-

എന്നില്‍ നിന്നണുവുമേല്‍ക്കിലപ്രിയം

നിന്നു കേഴുമയി! കണ്ടിടുന്നുതേ

നിന്നിലിപ്രണയചാപലത്തെ ഞാ-

നന്നുമിന്നുമൊരുപോലെ വത്സലേ.

-66-

പോയതൊക്കെയഥവാ നമുക്കയേ,

പ്രായവും സപദി മാറി കാര്യവും

ആയതത്വമറിവിന്നുമാര്‍ന്നു,-പോ

ട്ടായതെന്തിവിടെ വാണിടുന്നു നീ:

-67-

ഓര്‍തുകിന്നതഥവാ വൃഥാ ശുഭേ

ഹേതു കേള്‍ക്കുവതൊരര്‍ത്ഥമേതിനോ

നീ തുനിഞ്ഞു-നിജകര്‍മ്മനീതരാ-

യേതുമാര്‍ഗ്ഗമിയലാ ശരീരികള്‍!

-68-

പിന്നെയൊന്നൊരുപകാരമേതിനോ,

യെന്നെയോര്‍ത്തു സഖി, ഏതതോതുക,

അന്യജീവനുതകി സ്വജീവിതം

ധന്യമാകുമമലേ വിവേകികള്‍.“

-69-

മാലു ചെറ്റുടനകന്നുമുള്ളിലെ-

ന്നാലുമാശ തടവാതെ വാടിയും,

ആലപിച്ചയതിതന്നെ നോക്കിനാള്‍

ലോലകണ്ഠമതിലേലലോചന.

-70-

നവ്യമാം പരിധിയാര്‍ന്നനുക്ഷണം

ദിവ്യദീപ്തി ചിതറീടൂമാമുഖം,

ഭവ്യശീലയവള്‍ കണ്ടൂ, കുണ്ഠയാ-

യവ്യവസ്ഥിതരസം, കുഴങ്ങിനാള്‍.

-71-

പാരമാശു വിളറിക്കറുത്തുടന്‍

ഭൂരിചൊന്നുഥേ മഞ്ഞളിച്ചുമേ

നാരിതന്‍ കവിള്‍ നിറം കലര്‍ന്നു, ഹാ!

സൂര്യരശ്മി തടവും പളുങ്കുപോല്‍.

-72-

തെല്ലുനിന്നരുണകാന്തിയില്‍ കലര്‍-

ന്നുല്ലസിച്ച ഹിമശീകരോപമം,

മെല്ലെയാര്‍ന്നു മൃദുഹാസമശ്രുവും

ചൊല്ലിനാള്‍ മൊഴികള്‍ ചാരുവണിയാള്‍

-73-

“ആര്യ! മുന്‍പരിചയങ്ങള്‍ നല്‍കിടും

ധൈര്യമാര്‍ന്നു പറയുന്നു മദ്ഗതം,

കാര്യമിന്നതയി? കേള്‍ക്കുമോ കനി-

ഞ്ഞാര്യമാകിലുമനാര്യമാകിലും?

-74-

പാരമുള്ളിലഴലായി, ജീവിതം

ഭാരമായി, പറയാതൊഴിക്കുകില്‍

തീരുകില്ല, ധരയില്‍ ഭവാനൊഴി-

ത്താരുമില്ലതുമിവള്‍ക്കു കേള്‍ക്കുവാന്‍.

-75-

ആഴുമാര്‍ത്തിയഥവാ കതിക്കിലീ-

യൂഴമോര്‍ത്തിടുമതന്യഥാ ഭവന്‍,

പാഴിലോതിടുകയോ വിധിക്കു ഞാന്‍

കീഴടങ്ങി വിരമിക്കയോ വരം?"

"-76-

തന്നതില്ല പരനുള്ളു കാട്ടുവാ-

നൊന്നുമേ നരനുപായമീശ്വരന്‍

ഇന്നു ഭാഷയതപൂര്‍ണ്ണമിങ്ങഹോ

വന്നുപോം പിഴയുമര്‍ത്ഥശങ്കയാല്‍!

-77-

മുട്ടുമെന്നഴലറിഞ്ഞിടായ്കിലു

തെറ്റിയെന്‍ ഹൃദയമായനോരുകില്‍

ചെറ്റുമേ പൊറുതിയില്ല പിന്നെ ഞാന്‍

പറ്റുകില്ലറിക മണ്ണില്‍ വിള്ളിലും”

-78-

ഏവമോതി അതിദൂനയായി നി-

ന്നാവരാംഗി, യതിതന്‍ മുഖാംബുജം

പാവനം പരിചില്‍ നോക്കിനാള്‍, അവന്‍

കേവലം കരുണയാര്‍ന്നു ചൊല്ലിനാന്‍!-

-79-

“അന്യഥാ മതിവരില്ലെനിക്കു നിന്‍

മന്യുവിങ്കല്‍ നിയതം മഹാവ്രതേ!“

കന്യയെന്നു വടുവെന്നു മേലുകി-

ല്ലന്യഭാവമറികാത്മവേദികള്‍.

-80-

ആടലൊട്ടവള്‍ വെടിഞ്ഞു സത്വരം

തേടി ധൈര്യമഥ, പൂവനത്തിലും

കാടുതന്‍ നടുവിലും സുമര്‍ത്തുവില്‍

പാടീടും കുയിലുപോലെ, ചൊല്ലിനാള്‍-

-81-

“വന്നു വത്സല, ഭവാന്‍ സമക്ഷമാ-

യിന്നു, ഞാന്‍ വ്യഥ മറന്നതോര്‍ക്കയാല്‍,

എന്നുമല്ല, കരുതുന്നു വീട്ടില്‍ നാ-

മന്നു വാണതു തുടര്‍ന്നുപോല്‍ മനം.

-82-

ലോലനാര്യനുരുവിട്ടു കേട്ടൊരാ-

ബാലപാഠമഖിലം മനോഹരം!

കാലമായധികമിന്നൊരക്ഷരം

പോലുമായതില്‍ മറപ്പതില്ല ഞാന്‍.

-83-

ഭൂമിപൂക്കള്‍ വിടരുന്ന പൊയ്കയും

തീരവും വഴികളും തരുക്കളും

ചാരുപുല്‍ത്തറയുമോര്‍ത്തിടുനതിന്‍-

പാരെ നാമെഴുമെഴുത്തുപള്ളിയും.

-84-

ഓര്‍ത്തിടുന്നുപവനത്തിലെങ്ങുമ-

ങ്ങാര്‍ത്തു ചിത്രശലഭം പറന്നതും

പാര്‍ത്തുനിന്നതു മണഞ്ഞു നാം കരം

കോര്‍ത്തു കാവിനരികേ നടന്നതും.

-85-

പാടുമാണ്‍‌കുയിലെ വാഴ്ത്തിയാ രവം

കൂടവേയനുകരിച്ചു പോയതും

ചാടുകാരനുടനെന്നൊടാര്യനാ-

പ്പേടയെപ്പരിഹസിച്ചു ചൊന്നതും.

-86-

ഉച്ചയായ് തണലിലാഞ്ഞു പുസ്തകം

വച്ചു മല്ലികയറുത്തിരുന്നതും

മെച്ചമാര്‍ന്ന ചെറുമാലകെട്ടിയെന്‍

കൊച്ചു വാര്‍മുടിയിലങ്ങണിഞ്ഞതും.

-87-

എണ്ണിടുന്നൊളിവില്‍ വന്നു പീഡയാം

വണ്ണമെന്‍ മിഴികള്‍ പൊത്തിയെന്നതും

തിണ്ണാങ്ങതില്‍ വലഞ്ഞുകേഴുമെന്‍

കണ്ണുനീരു കനിവില്‍ തുടച്ചതും.

-88-

എന്തിനോതുവതതോര്‍ക്കിലാ രസം

ചിന്തുമെന്‍ സുദിനമസ്തമിച്ചിതേ,

ഗന്തുകാമനുടനാര്യന്‍, ഏകിലാ-

മന്തരായമെതിര്‍വാത്യപോലിവള്‍.

-89-

പോട്ടെ-എന്‍ സഹചരന്‍ വിയുക്തനായ്

നാട്ടില്‍ നിന്നഥ മറഞ്ഞതഞ്ജസാ

കേട്ടു ഞെട്ടിയയിവീണു ഗര്‍ജ്ജിതം

കേട്ട പന്നഗകുമാരിപോലെ ഞാന്‍.

-90-

പിന്നെയെന്‍ പ്രിയപിതാക്കള്‍ കാത്തുഴ-

ന്നെന്നെയങ്ങവരഴല്പെടാതെയും

ഉന്നി വാണൊരിടമാര്യനേലുമീ-

മന്നിലെന്നുടലു ഞാന്‍ വിടാതെയും.

-91-

ഹര്‍ഷമേകുവതിനച്ഛനേറെ നി-

ഷ്കര്‍ഷമാര്‍ന്നഥ വളര്‍ന്നു ഖിന്നയായ്,

കര്‍ഷകന്‍ കിണറിനാല്‍ നനയ്ക്കിലും

വര്‍ഷമറ്റ വരിനെല്ലുപോലെ ഞാന്‍

-92-

ഓര്‍ത്തിടായ്കിലുമഹോ! യുവത്വമെന്‍-

മൂര്‍ത്തിയാര്‍ന്നഥ വലഞ്ഞിതേറെ ഞാന്‍

പൂത്തിടും തരുവിലും തടത്തിലും

കാത്തിടാ ലതകള്‍, കാലമെത്തിയാല്‍

-93-

ഓതുവാനമുതെനിക്കു പിനെ,യെന്‍-

തതനോര്‍ത്തൊരു വിവാഹനിശ്ചയം

കാതിലെത്തി, വിഷവേഗമേറ്റപോല്‍

കാതരാശയ കുഴങ്ങി വീണു ഞാന്‍.

-94-

ആഴുമമ്പൊടതി സ്വാന്തമോതുമെന്‍

തോഴിമാരെയുമെഴിച്ചു ഞാന്‍ പരം

വാഴുമൌഷധമകറ്റി,യാ ശ്രമം

പാഴിലായെഴു മസാദ്ധ്യരോഗികള്‍.

-95-

ശാന്തമാക ദുരിതം! വിനിശ്ചിത-

സ്വാന്തയായ് കദനശല്യമൂരുവാന്‍

ധ്വാന്തവും ഭയവുമോര്‍ത്തിടാതുടന്‍

ഞാന്‍ തടാകതടമെത്തി രാത്രിയില്‍”.

-96-

വേഗമാബ്ഭയദനിശ്ചയം ശ്രവി-

ച്ചാകുലാദ്ഭുത ദയാരസോദയന്‍,

ഏകിനാന്‍ ചെവിയവന്‍, സഗദ്ഗദം

ശോകമാര്‍ന്നു കഥ പിന്‍‌തുടര്‍ന്നവള്‍.

-97-

ലോകമൊക്കെയുമുറങ്ങി, കൂരിരു-

ട്ടാകെ മൂടിയമമൂര്‍ത്തി ഭീകരം

ഏകയാ‍യവിടെ നിന്നു, സൂചിയേ-

റ്റാകിലൊന്നുടലറിഞ്ഞിടാതെ ഞാന്‍

-98-

തിണ്ണമായിരുളില്‍നിന്നും വിശ്വസി-

ച്ചെണ്ണിനേന്‍ ഝടിതി ഭൂതഭാവികള്‍,

വിണ്ണില്‍ ഞാനൊടുവില്‍ നോക്കി, സത്രപം

കണ്ണടഞ്ഞുഡുഗണങ്ങള്‍ കാണ്‍‌കയാല്‍,

-99-

‘നിത്യഭാസുര നഭശ്ചരങ്ങളേ,

ക്ഷിത്യവസ്ഥ ബത നിങ്ങളോര്‍ത്തിടാ

അത്യനര്‍ത്ഥവശ ഞാന്‍ ക്ഷമിപ്പിനി-

കൃത്യ’മെന്നുമവയോടിരന്നു ഞാന്‍.

-100-

ഓര്‍ത്തുപിന്നുടനഗാധതോയമാം

തീര്‍ത്ഥസീമയിലിറങ്ങിയങ്ങു ഞാന്‍

ആര്‍ത്തിയാല്‍ മൊഴിയിലോ മനസ്സിലോ

പ്രാര്‍ത്ഥിതം ചരമാമവമോതിനാന്‍."

"-101-

‘ജീവിതേശനെയനുഗ്രഹിക്ക, വന്‍-

ഭൂവിലുണ്ടു ഗിരിജേ! വലഞ്ഞുടന്‍

ഈവിധം തുനിവതാമശക്ത ഞാന്‍

ദേവി, നിന്‍പദമണയ്ക്കയംബികേ!

-102-

കാണുകില്‍ പുളകമാം കയത്തില-

ങ്ങാണുകൊള്‍വതിനുടന്‍ കുതിച്ചു ഞാന്‍,

ക്ഷോണിയില്‍ പ്രണയപാശമറ്റെഴും

പ്രാണികള്‍ക്കു ഭയഹേതുവേതുവാന്‍?

-103-

ചണ്ടിതന്‍ പടലി നീങ്ങിയാഴുമെന്‍

കണ്ഠമൊട്ടുപരിതങ്ങി, ആകയാല്‍

ഇണ്ടലാര്‍ന്നുഴറിയോര്‍ത്തു, താമര-

ത്തണ്ടില്‍ വാര്‍മുടി കുരുങ്ങിയെന്നു ഞാന്‍.

-104-

സത്വരം പടലി നീങ്ങിയാഴുമെന്‍

കണ്ഠമൊട്ടുപരിതങ്ങി, ആകയാല്‍

ഇണ്ടലാര്‍ന്നുഴറിയോര്‍ത്തു, താമര-

ത്തണ്ടില്‍ വാര്‍മുടി കുരുങ്ങിയെന്നു ഞാന്‍.

-105-

അമ്പിയന്നു ഭയമൊക്കെ നീക്കിയൊ-

ന്നിമ്പമേകിയവള്‍ നോക്കി സുസ്മിത,

മുമ്പിലപ്പൊഴുതുദിച്ചുപൊങ്ങിടു-

ന്നമ്പിളിക്കെതിരഹോ നതാംഗിയാള്‍!

-106-

നിഷ്ഠപൂണ്ടരികില്‍ വണിരുട്ടിലെന്‍

ധൃഷ്ടമാം തൊഴിലു കണ്ടുയോഗിനി,

ഇഷ്ടമായ മൃതിയെത്തടഞ്ഞു ഹാ!

ഭിഷ്ടമെങ്ങിനെ യൊരാള്‍ക്കതേ വരൂ.

-107-

കെട്ടിയാഞ്ഞു കരയേറ്റിയാശു കൈ-

വിട്ടു നിന്നു കഥ ചോദിയാതവള്‍

ഒട്ടതെന്‍ പ്രലപനത്തില്‍ നിന്നറി-

ഞ്ഞൊട്ടറിഞ്ഞു നിജ വൈഭവങ്ങളാല്‍.

-108-

ഈറനമ്പൊടു പകര്‍ന്നു വല്‍ക്കലം

മാറിയാ മഹതിയെത്തുടര്‍ന്നു ഞാന്‍

വേറുമെയ് നിയതി നല്‍കുടുന്നതും

പേറിയങ്ങനെ പരേത ദേഹിപോല്‍.

-109-

അധ്വഖേദമറിയാതവാറു ചൊ-

ന്നത്തപോധന കനിഞ്ഞ വാര്‍ത്തകള്‍

എത്തി ഞങ്ങളൊരു കാട്ടിലും ദ്രുതം

ചിത്രഭാനുവുദയാചലത്തിലും.

-110-

അന്തരംഗഹിതനാം ഭവാനൊഴി-

ഞ്ഞന്തികത്തില്‍ വനശോഭ കാണവേ

സന്തപിച്ചവള്‍ പരം, രമിക്കയി-

ല്ലെങ്കിലും പ്രണയഹീനമാനസം

-111-

കീര്‍ത്തനീയഗുണയെന്നെ നിര്‍ഭയം

ചേര്‍ത്തു ഇന്നെയവളിത്തെപോവനം,

ആര്‍ത്തിയെങ്കിലുമതീവ ധന്യയെ-

ന്നോര്‍ത്തിയ്താര്യനെ യനുപ്രയാത ഞാന്‍

-112-

ഒത്തു ഞങ്ങളുടജത്തിലുന്നില്‍ വാ-

ണത്യുദാരമഥ വിദ്യയും സ്വയം

വിത്തിനായ് മുകിലു വൃഷ്ടിപോലെയാ-

സിദ്ധയോഗിനിയെനിക്കു നല്‍കിനാള്‍.

-113-

പഞ്ചവൃത്തികളടക്കിയന്വഹം

നെഞ്ചുവച്ചുരുതപോമയം ധനം

സഞ്ചയിപ്പതിനു ഞാന്‍ തുടങ്ങി, പി-

ഞ്ഞഞ്ചുവട്ടമിഹ പുത്തു കാനനം.

-114-

കാമിതം വരുമെനിക്കു വേഗമെ-

ന്നാ മഹാമഹതി ചെയ്തനുഗ്രഹം,

പ്രേമമാര്‍ന്ന ഗുരുവിന്‍ പ്രസാദമാം

ക്ഷേമമൂലമിഹ ശിഷ്യലോകരില്‍

-115-

മംഗലാശയ! കഴിഞ്ഞു രണ്ടു നാ-

ളിങ്ങ്നു പിന്നെയനിമിത്തമെന്തിനോ,

പൊങ്ങിടുന്നു സുഖമാര്‍ന്നുമന്തരാ

മങ്ങിടുന്നു ഭയമാര്‍ന്നുമെന്മനം

-116-

സ്വൈരമായ മുഹുരുദിച്ചിടുന്നു ദുര്‍-

വ്വാരമെന്റെ മതിയില്‍, തപസ്യയില്‍

കൌരിയോടരിയ പുഷ്പഹേതിതന്‍

വൈരിയായ വടുവിന്‍ സമാഗമം.

-117-

ഇന്നലെ ബ്ഭഗണമദ്ധ്യഭൂവില്‍ ഞാന്‍

നിന്നു കൂപ്പിയ വസിഷ്ഠഭാമിനി

വന്നു നിദ്രയതില്‍ “ഏല്‍ക്ക നിന്‍ പ്രിയന്‍

വന്നു’ എന്നരുളിനാള്‍ ദയാവതി”

-118-

എന്നു ചൊല്ലി വിരമിച്ചു, തന്മുഖം

നിന്നു നോക്കി, നെടുമാര്‍ഗ്ഗഖിന്നയായ്

എന്നപോല്‍, ഭരമകന്നപോലിള-

ച്ചൊന്നു തമ്പി നെടുവീര്‍പ്പിയന്നവള്‍

-119-

ഭാവമൊട്ടുടനറിഞ്ഞു, ശുദ്ധയാ-

മാവയസ്യയഴലാര്‍ന്നിടാതെയും,

ഈവിധം യതി പറഞ്ഞു തന്മന-

സ്സാവിലേതരമലിഞ്ഞിടാതെയും.

-120-

“കേട്ടു നിഞ്ചരിതമദ്ഭുതം! ശുഭേ,

കാട്ടില്‍ വാഴ്വതിനെഴുന്ന മൂലവും

കാട്ടി സാഹസമനല്പമേതുതാ-

നാട്ടെ; നിന്‍ നിയമചര്യ നന്നയേ!

-121-

ഉണ്ടു കൌതുകമുരയ്ക്കില്‍, നാടതില്‍

പണ്ടിരുന്നതുമകന്നു കാടിതില്‍

കണ്ടുമുട്ടിയതു മെന്നുമല്ല, നാം

രണ്ടുപേരുമൊരു വൃത്തിയാര്‍ന്നതും.

-122-

ഹാ! ശുഭേ നിജ ഗതാഗതങ്ങള്‍ ത-

ന്നീശനിശ്ചയമറിഞ്ഞിടാ നരന്‍,

ആശ നിഷ്ഫലവുമായ് വരുന്നവ-

ന്നാശിയാതിഹ വരുന്നഭീഷ്ടവും.

-123-

സ്വന്തകര്‍മ്മവശരായ് തിരിഞ്ഞിടു-

ന്നന്തമറ്റ ബഹുജീവകോടികള്‍,

അന്തരാളഗതിതന്നിലൊന്നൊടൊ-

ന്നന്തരാ പെടുമണുക്കളാണു നാം.

-124-

സ്നേഹമെങ്കിലുമിയന്നു ഖിന്നനായ്

സാഹസങ്ങള്‍ തുടരുന്നു സന്തതം

ദേഹി, ഈശകൃപയാലെ തന്മഹാ-

മോഹിനിദ്രയുയുണരുന്നനാള്‍വരെ.

-125-

കാട്ടിലിങ്ങൊരുമഹാനുഭാവതന്‍

കൂട്ടിലായ് ഭവതി, ഭാഗ്യമായി, ഞാന്‍

പോട്ടെ, -ശാന്തി! -വിധി യോഗമിന്നിയും

കൂട്ടിയാകിലഥ കാണ്‍കയാം, ശുഭേ”"

"-126-

ഏവമോതി നടകൊള്‍വതിന്നവന്‍

ഭാവമാര്‍ന്നു, പരിതപ്തയായുടന്‍

ഹാ! വെളുത്തവള്‍ മിഴിച്ചുനിന്നു മണ്‍

പാവപോലെ ഹതകാന്തിയായ് ക്ഷണം

-127-

ചിന്തനൊന്തുഴറി യാത്രചൊല്ലുമോ

ഹന്ത! ഭീരു യതിയെത്തടുക്കുമോ

സ്വന്തസൌഹൃദനയങ്ങളോര്‍ത്തുഴ-

ന്നെന്തുചെയ്യുമവള്‍?-ഹാ! നടന്നവന്‍.

-128-

കണ്ടുടന്‍ കരളറുന്നപോലെഴു-

ന്നിണ്ടലേറിയഭിമാനമറ്റവള്‍

കുണ്ഠയാം കുമരിപോലെ ദീനമാ,

കണ്ഠമോടഴുതുറക്കെയോതിനാള്‍-

-129-

‘പ്രാണനായക ഭവാന്റെ കൂടവേ

കേണുപോം ഹൃദയനീതനായഹോ!

പ്രാണനെന്നെ വെടിയുന്നിതേ ജലം

താണുപോം ചിറയെ മത്സ്യമെന്നപോല്‍‘

-130-

കൂവി വായുവിലകന്ന താമര-

പ്പൊവെയാഞ്ഞു തടയുന്ന ഹംസിപോല്‍

ഏവമുന്മുഖി പുലമ്പിയെത്തിയാ-

ബ്ഭൂവില്‍ വീണവള്‍ പിടിച്ചു തല്പദം

-131-

“എന്റെയേകധനമങ്ങു ജീവന-

ങ്ങെന്റെ ഭോഗമതുമെന്റെ മോക്ഷവും,

എന്റെയീശ! ദൃഢമീപദാംബുജ-

ത്തിന്റെ സീമ, ഇതു പോകിലില്ല ഞാന്‍.

-132-

അന്യഥാ കരുതിയാര്‍ദ്രനാര്യനീ-

സന്നധൈര്യയെയഹോ! ത്യജിക്കൊലാ

ധന്യയാം എളിയ ശിഷ്യ, യീപദം

തന്നില്‍ നിത്യപരിചര്യയൊന്നിനാല്‍.”

-133-

ഹാ! മൊഴിഞ്ഞിതു നഖമ്പചാശ്രുവാല്‍

കോമളം സതി നനച്ചു തല്പദം

ആ മഹാന്‍ തിരിയെനിന്നു, നിര്‍മ്മല-

പ്രേമമാം വലയിലാരു വീണിടാ!

-134-

“തോഴി കാരുണികനാണു നിന്നില്‍ ഞാന്‍,

കേഴൊലാ കൃപണഭാവമേലൊലാ,

പാഴിലേവമഴലാകുമാഴിയാ-

ഞ്ഞഴൊലാ നളിനി, അജ്ഞപോലെ നീ.

-135-

പാവനാംഗി, പരിശുദ്ധസൌഹൃദം

നീ വഹിപ്പതതിലോഭനീയമാം,

ഭാവിയായ്കതു, ചിതാശവങ്ങളില്‍

പൂവുപോല്‍, അശുഭനശ്വരങ്ങളില്‍

-136-

സ്നേഹമാണഖിലസാരമൂഴിയില്‍

സ്നേഹസാരമിഹ സത്യമേകമാം,

മോഹനം ഭുവനസംഗമിങ്ങതില്‍

സ്നേഹമൂലമമലേ! വെടിഞ്ഞു ഞാന്‍.

-137-

ആപ്തസത്യനവിയോഗമാം സുഖം

പ്രാപ്തമാം സഖി രഹസ്യമോതുവാന്‍“

ആപ്തനിങ്ങനെ കനിഞ്ഞുരയ്ക്കവേ

ദീപ്തദീപശിഖപോലെണീറ്റവള്‍.

-138-

നോക്കിനിന്നു ഹൃതയായവന്റെ ദി-

വ്യക്യനിര്‍വൃതികരോജ്ജ്വലാനനം

വാക്കിനാലപരിമേയമാം മഹാ

വാക്യതത്വമവനോതി ശാശ്വതം

-139-

ശങ്കപോയ്, ശിശിരവായുവേറ്റപോ-

ലങ്കുരിച്ചു പുളകം, വിറച്ചുതേ

പങ്കുഹീന, ഘനനാദഹൃഷ്ടമാം

പൊങ്കടമ്പിനൂടെ കൊമ്പുപോലവള്‍

-140-

അന്തരുത്തടരസോര്‍മ്മി ദു:സ്ഥയായ്

ഹന്ത! ചാഞ്ഞു തടവല്ലിപോല്‍ സതി,

സ്വന്തമെയ് വികലമായപോലണ-

ഞ്ഞന്തരാ നിയമി താങ്ങി കൈകളാല്‍.

-141-

ശാന്തവീചിയതില്‍ വീചിപോലെ സം-

ക്രാന്തഹസ്തമുടല്‍ ചേര്‍ന്നു തങ്ങളില്‍,

കാന്തനാദമൊടു നാദമെന്നപോല്‍,

കാന്തിയോടപരകാന്തി പോലെയും.

-142-

ധന്യമാം കരനസത്വയുഗ്മമ-

ന്യോന്യലീനമറിവറ്റു നില്‍ക്കവേ

കന്യ കേവലസുഖം സമാസ്വദി-

ച്ചന്യദുര്‍ല്ലഭമലോകസംഭവം

-143-

ഭേദമില്ലവളിയന്നൊരാ സുഖം

താദൃശം സകല ഭൊഗ്യമല്ലതാന്‍,

ഖേദലേശവുമിയന്നതില്ല, വി-

ച്ഛേദഭീതിയുളവായുമില്ലതില്‍.

-144-

ചാരുഹാസ, യറിവെന്നി പെയ്തു ക-

ണ്ണീരുടന്‍, ചര്‍മമേഘവൃഷ്ടിപോല്‍,

ധാരയാലഥ നനഞ്ഞ നെഞ്ചില-

ദ്ധീരധി പുളകമാര്‍ന്നുമില്ലവന്‍.

-145-

ഓമലാള്‍ മുഖമതിന്നു നിര്‍ഗ്ഗമി-

ച്ചോമിതി ശ്രുതി നിഗൂഢവൈഖരി,

ധാമമൊന്നുടനുയര്‍ന്നു മിന്നല്പോല്‍

വ്യോമമണ്ഡലമണഞ്ഞു മാഞ്ഞുതേ.

-146-

ക്ഷീണയായ് മിഴിയടച്ചു, നിശ്ചല-

പ്രാണയായുടനവന്റെ തോളതില്‍

വീണു, വായു വിരമിച്ചു കേതുവില്‍

താണുപറ്റിയ പതാകപോലവള്‍.

-147-

ഞെട്ടിയൊന്നകമലിഞ്ഞു സംയമം

വിട്ടു വീര്‍ത്തു നെടുതായ് മഹായമി

പട്ടിടഞ്ഞ തനു തന്റെ മേനി വേര്‍-

പെട്ടിടാഞ്ഞു ബത! ശങ്കതേടിനാന്‍.

-148-

സ്തബ്ധമായ് ഹൃദയമേറി ഭാരമാ-

പുഷ്പഹാരമൃദുമെയ് തണുത്തുപോയ്,

സുപ്തിയല്ല ലയമല്ല യോഗമ-

ല്ലപ്പൊഴാര്‍ന്നതവളെന്നറിഞ്ഞവന്‍

-149-

“എന്തു സംഭവമിതെന്തു ബന്ധമി-

ങ്ങെന്തു ഹേതുവിതിനെന്തൊരര്‍ത്ഥമോ!

ഹന്ത! കര്‍മ്മഗതി! ബാലയെന്റെ ബാ-

ഹാന്തരം ചരമശയ്യയാക്കിനാള്‍

-150-

സ്നേഹഭാജനതയാര്‍ന്ന ഹൃത്തിതില്‍

ദേഹമിങ്ങനെ വെടിഞ്ഞു പാറ്റപോല്‍

മോഹമാര്‍ന്നു പരമാം മഹസ്സഹോ

മോഹനാംഗി തഴികിക്കഴിഞ്ഞിവള്‍!"

"-151-

ആരറിഞ്ഞു തനുഭൃത്തുകള്‍ക്കു നി-

സ്സാരമേവമസുബന്ധമെന്നഹോ!

നാരി, നിന്നിളവയസ്സിതേതു ഹൃ-

ത്താരിയന്ന പരിപാകമേതയേ!

-152-

ഞെട്ടറുന്ന മലരും തൃണാഞ്ചലം

വിട്ടിടുന്ന ഹിമബിന്ദുതാനുമേ

ഒട്ടുദു:ഖമിയലാം, വപുസ്സു വേ-

റിട്ട നിന്‍ സുഖമഹോ! കൊതിക്കിലാം.

-153-

ഹന്ത! സാധ്വി, മധുരീകരിച്ചു നീ

സ്വന്തമൃത്യു സുകുമാരചേതനേ,

എന്തു നാണമിയലാം ഭവജ്ജിതന്‍

ജന്തുഭീകരകരന്‍, ഖരന്‍, യമന്‍?

-154-

ജാതസൌഹൃദമുറങ്ങുവാന്‍ സ്വയം

ജാത, തള്ളയുടെ മാറണഞ്ഞപോല്‍,

നീ തുനിഞ്ഞു നിരസിച്ചിരിക്കില്‍ ഞാ-

നേതു സാഹസികനാമഹോ? പ്രിയേ!

-155-

ത്യാഗമേവനു വരും സമഗ്രമീ-

ഭോഗലേഭനജഗത്തിലെന്നുമേ

വേഗമിന്നതു വെടിഞ്ഞു ഹാ! മഹാ-

ഭാഗയാം നളിനി ധന്യതന്നെ നീ!

-156-

ഉത്തമേ! വിഗതരാഗമാകുമെ-

ന്നുള്‍ത്തടത്തെയുമുലച്ചു ശാന്ത നീ

ഇത്തരം ധരയിലെങ്ങു ശുദ്ധമാം

ചിത്തവും മധുരമായ രൂപവും.

-157-

നേരു-ശൈശവമതിങ്കലന്നു നിന്‍

ഭൂമിയാം ഗുണമറിഞ്ഞതില്ല ഞാന്‍,

കോരകത്തില്‍ മധുവെന്നപോലെയുള്‍-

ത്താരില്‍ നീ പ്രണയമാര്‍ന്നിരുന്നതും,

-158-

ഇന്നഹോ! ചിരസമാഗമം സ്വയം

തന്ന ദൈവഗതിയെത്തൊഴുന്നു ഞാന്‍,

എല്ലുമല്ലനുതപിച്ചിടുന്നു, തേന്‍-

വെന്ന നിന്മൊഴികള്‍ നിന്നുപോകയാല്‍

-159-

ബദ്ധരാഗമിഹ നീ മൊഴിഞ്ഞൊരാ-

ശുദ്ധവാണി വനവായുലീനമായ്,

ശ്രദ്ധയാര്‍ന്നതിനെ യാസ്വദിച്ചു ഹാ!

സിദ്ധസന്തതി സുഖിക്കുമോമലേ!

-160-

ആകുലത്വമിയലില്ല യോഗി ഞാന്‍,

ശോകമില്ലിനി നിനക്കുമേതുമേ,

നീ കുലീനഗുണദീപികേ, വിടും

ലോകമാണു ദയനീയമെന്‍ പ്രിയേ!

-161-

വേണിയാകിയ വെളുത്ത നിര്‍ഝര-

ശ്രേണി ചിന്നിവിരഹാര്‍ത്തിയാര്‍ന്നു താന്‍

ക്ഷോണി കന്ദര നിരുദ്ധകണ്ഠയായ്

കേണിതാ മുറയിടുന്നു കേള്‍ക്ക നീ!

-162-

നീലവിണ്‍‌നടുവുറച്ചു ഭാനു, കാ-

ണ്മീല കാട്ടിലുമനക്കമൊന്നിനും,

ബാല നീ ഝടിതി പൊങ്ങുമൂക്കിനാല്‍

കാലചക്രഗതി നിന്നുപോയിതോ!

-163-

ധന്യയായി സഖി ഞാനസംശയം,

നിന്നൊടൊക്കുമുപദേശഭാജനം,

അന്യനാം ഗുരു ലഭിച്ചതില്ലയീ-

മന്നില്‍ വിദ്യവെളിവായ നാള്‍മുതല്‍

-164-

മാനസം പരിപവിത്രമായി നിന്‍

ധ്യാനയോഗ്യചരിതം സ്മരിച്ചയേ

ജ്ഞാനി നീ ഭവതി സിദ്ധിയാര്‍ന്നൊരെന്‍-

മേനിയും മഹിത തീര്‍ത്ഥഭൂമിയായ്!

-165-

ധര്‍മ്മലോപമണയാതെ നമ്മളില്‍

ശര്‍മ്മവും വ്യഥയുമേകിയേറെനാള്‍

നിര്‍മ്മലേ ഒരു വഴിക്കു നീണ്ടൊരീ

കര്‍മ്മപാശാഗതി നീ കടന്നുതേ!”

-166-

പ്രേമഗൗരവമിയന്നിവണ്ണമുള്‍-

സ്ഥേമയറ്റരുളി, യാര്‍ന്നു പിന്നെയും

ആ മഹാന്‍ നിജയമം, ചലിക്കുമേ

ഭൂമിയും ഹൃദയലീനഹേതുവാല്‍.

-167-

ദ്രുതമവിടെയണഞ്ഞോ ശിഷ്യയെത്തേടിയപ്പോള്‍

കൃതനിയമ കനിഞ്ഞാചാര്യ കഷായവേഷാ

മൃതതനുവതു കണ്ടങ്ങൊട്ടു വാവിട്ടു കേണാള്‍

ഹതശിശുവിനെനോക്കിദ്ദൂനയാം ധേനുപോലെ

-168-

‘നളിനി’ ‘നളിനി’ എന്നാമന്ത്രണം ചെയ്തുചെന്നാ-

മിളിതയമിവപുസ്സായോരു പൂമെയ്യെടുത്താള്‍

ദളിതഹൃദയം-കൈയാല്‍ ശാന്തിബിംബത്തില്‍നിന്നും

ഗളിതസുഷമമാം നിര്‍മ്മാല്യമാല്യം കണക്കേ.

-169-

അന്യോന്യസാഹ്യമൊടു നീലകുശാസ്തരത്തില്‍

വിന്യസ്തരാക്കി മൃദുമെയ്യവര്‍ നോക്കിനിന്നാര്‍,

വന്യേഭഹസ്തഗളിതം ബിസപുഷ്പമൊത്താര്‍-

ന്നന്യൂനദീനതയതെങ്കിലുമാഭതാനും.

-170-

അല്പം വലഞ്ഞഥ പരസ്പരമോതിവൃത്ത-

മുല്പന്നബോധരവമോര്‍ത്തു വിധിപ്രകാരം

ചൊല്പൊങ്ങുമാ ഗിരിജ ചേവടി ചേര്‍ത്തദിക്കില്‍

കല്പിച്ചവള്‍ക്കു ഖനനം വരയോഗിയോഗ്യം.

-171-

നിവാപവിധിപോലെ ബാഷ്പനിരതൂവി നിക്ഷിപ്തമാം

ശവാസ്തരമകന്നു-ഹാ! കൃപണര്‍പോലെ രണ്ടാളുമേ

പ്രവാസമതിനായ് സ്വയം പുനരുറച്ചൊരായോഗിയാം

‘ദിവാകരനെ’ വിട്ടു യോഗിനി മറഞ്ഞു, സന്ധ്യാസമം.

-172-

ലോകക്ഷേമോത്സുകനഥ വിദേശത്തില്‍ വാണാ യതീന്ദ്രന്‍,

ശോകം ചേര്‍ന്നീലവനു നളിനീചിന്തയാല്‍ ശുദ്ധിയേറി

ഏകാന്താച്ഛം വിഷയമഘമിങ്ങേതുമേ ചിത്തവൃത്തി-

ക്കേകാ-കണ്ണാടിയിലിനമയൂഖങ്ങള്‍ മങ്ങാ പതിഞ്ഞാല്‍.

-173-

അവനു പുനാമേഘം‌പോയി നൂറ്റാണ്ടു, പിന്നോര്‍-

ത്തവസിതിവിധി, യൂഴിക്കെത്തുമോ നിത്യഭാഗ്യം

അവിദിതതനുപാതം വിസ്മയം യോഗമാര്‍ജ്ജി-

ച്ചവിരതസുഖമാര്‍ന്നാനാ മഹാന്‍ ബ്രഹ്മഭൂയം!